Platany rosnące przy ul. 27 Grudnia nigdy nie były przeznaczone do wycinki i nie zostaną usunięte. Miasto zabezpieczy ich korzenie, a także zapewni pielęgnację, co pozwoli im w dobrej formie przetrwać czas przebudowy. By uzyskać obiektywne dane dotyczące stanu drzew, Urząd zamówił niezależną ekspertyzę arborystyczną. O opinię poproszono również Radę Konsultacyjną. Wszystko po to, by jak najlepiej zadbać o rośliny i podjąć najlepsze dla nich decyzje.

Zieleń jest bardzo ważną częścią każdej nowej inwestycji infrastrukturalnej w Poznaniu. Przy przebudowie dróg i sieci Miasto zawsze stara się zachować istniejące rośliny, a także wprowadzać nowe drzewa i krzewy. Dzięki realizowanemu Programowi Centrum wzdłuż placu Wolności, ul. 27 Grudnia, Ratajczaka i Kantaka podwoi się liczba drzew: obecnie jest ich 63, a po przebudowie będzie 121, pojawią się też tysiące metrów kwadratowych niskiej zieleni i powierzchni biologicznie czynnej.

W ścisłym centrum miasta warunki dla drzew są bardzo trudne. Grunt jest tam mocno ubity, a pod chodnikami i jezdniami biegną sieci: gazowa, wodne, kanalizacyjne, elektryczne i teletechniczne. Miasto poprosiło więc o opinię Radę Konsultacyjną ds. Ochrony Środowiska i Klimatu powołaną przez prezydenta Poznania. Jej stanowisko było kluczowe. Zlecono też kolejną, niezależną ekspertyzę arborystyczną, by znaleźć najlepsze rozwiązania dla drzew.

Rada zgodziła się z elementami projektu, których celem jest podniesienie jakości przestrzeni publicznej i usprawnienie transportu tramwajowego.

• W procesie przebudowy ul. 27 Grudnia należy dążyć do zachowania jak największej liczby istniejących, zdrowych drzew, zwłaszcza jeśli nie kolidują one z infrastrukturą nad-, na- i podziemną - brzmi stanowisko Rady. - W przypadku kolizji z infrastrukturą, rozważyć: korektę przebiegu sieci, ocenę możliwości zachowania drzewa w trakcie robót ziemnych, przesadzenie drzewa (przy założeniu odpowiednio wczesnego przygotowania jego bryły korzeniowej). Jeśli nie jest możliwe żadne z powyższych - wycięcie drzewa i nasadzenia kompensacyjne.
• 

Zleconą przez Miasto ekspertyzę arborystyczną, obejmującą zarówno rosnące wzdłuż ul. 27 Grudnia platany, jak i leszczyny tureckie przeprowadził uznany krakowski architekt krajobrazu dr inż. Wojciech Bobek. To członek Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego, Stowarzyszenia Polskich Architektów Krajobrazu, Polskiej Rady Arborystyki oraz Międzynarodowej Grupy Roboczej ds. Statyki Drzew. Jest także certyfikowanym Inspektorem Arborystyki - European Tree Technican i Certyfikowanym Supervisorem Europejskiej Rady ds. Drzew (EAC) i wykładowcą Politechniki Krakowskiej. Jego badania pozwoliły na dokładne ustalenie stanu oraz potrzeb rosnących przy ul. 27 Grudnia drzew.

Miasto działa dla dobra platanów

Platany przy ul. 27 Grudnia nigdy, w żadnej wersji projektu nie były przeznaczone do wycinki. Miasto chce jednak mieć pewność, że rośliny przetrwają remont w jak najlepszym stanie. Aby tak się stało, wszystkie drzewa zostały dokładnie, laserowo zeskanowane z wykorzystaniem systemu LiDAR. Dzięki temu można było uzyskać bardzo dokładne, rzeczywiste odwzorowania każdego z nich.

Tak uzyskane skany zostały zestawione z przebiegiem trasy projektowanego torowiska. Dzięki temu Miasto ma pewność, że zaplanowane przycięcia gałęzi - konieczne, żeby mogły tam jeździć tramwaje - są nieznaczne. Obejmą od kilku do maksymalnie kilkunastu procent korony, w zależności od konkretnego drzewa. Są też dla platanów niegroźne - to gatunek, który dobrze znosi proces formowania.

Dokładna analiza wykazała jeszcze jedno: okazało się, że duża część systemu korzeniowego platanów znajduje się płytko - pod płytami chodnikowymi. Dlatego Miasto po uzgodnieniach z arborystami wypracuje optymalne rozwiązania w zakresie nawierzchni dla ich zabezpieczenia - by mieć całkowitą pewność, że drzewom nic nie zagrozi.

Po analizach w projekcie pojawiła się też zmiana. Aby stworzyć platanom jak najlepsze warunki, zwiększona zostanie powierzchnia biologicznie czynna wokół drzew. Zamiast płyt chodnikowych przy pniach pojawi się niska zieleń. Dzięki temu na wyremontowanej ulicy będzie jeszcze więcej roślin, a platany będą miały bardziej sprzyjające środowisko, w którym ich korzenie będą mogły swobodnie się rozwijać.

Miasto zadba też o to, by pobliskie torowisko nie wpłynęło na korzenie - zabezpieczy je tak, by nie zostały uszkodzone. Wszystkim zależy na tym, by platany były zdrowe, dawały cień poznaniakom i poznaniankom i były wizytówką ulicy.

Wszelkie zaplanowane zmiany mieszczą się w ramach wydanego wcześniej pozwolenia na budowę.

W trosce o dobrostan leszczyn

Analiza dendrologiczna obejmująca 27 leszczyn tureckich posadzonych w ul. 27 Grudnia wskazała, że część z nich bardziej wegetuje, niż rośnie. Największym problemem jest bardzo duże ubicie gleby w obrębie mis korzeniowych tych drzew. Prawdopodobnie spowodowane jest ono technologią, w jakiej kilkadziesiąt lat temu budowany był pas drogowy (zwłaszcza chodnik) oraz bieżącym użytkowaniem terenu, które umożliwia wejście w obszar mis. W efekcie leszczyny, rosnące w misach o wymiarach 1,5m*2m, mają bardzo ograniczone systemy korzeniowe i brakuje im miejsca na dalszy rozwój. W wielu przypadkach osiągnęły już swoje maksymalne rozmiary.

Ocena dr. inż Wojciecha Bobka była jednoznaczna: pozostawienie drzew w tym miejscu - nawet przy założeniu, że Miasto całkowicie zrezygnowałoby z remontu ulicy - byłoby ich męczeniem i przedłużaniem szybszej lub wolniejszej agonii.

- Nie mam żadnych wątpliwości, że nie należy zostawiać drzew w miejscu, w którym nie mają odpowiednich warunków - podkreśla dr Wojciech Bobek. - To byłoby znęcanie się nad tymi roślinami. Trzeba pomyśleć o dobru leszczyn. A dla nich lepsze będzie przesadzenie w miejsce, w którym będą miały szansę przeżyć dłużej, niż przy ul. 27 Grudnia.

Nie wiadomo jeszcze, ile drzew uda się przesadzić. Część leszczyn jest w tak złym stanie, że będzie to niemożliwe. W przypadku kolejnych - będzie to bardzo trudne. Miasto będzie się jednak starało uratować ich jak najwięcej. Uwarunkowane jest to nie tylko kondycją roślin, ale także stanem infrastruktury podziemnej oraz możliwościami technicznymi przesadzenia drzew.

Trwają uzgodnienia związane z miejscem, w którym mogłyby dalej wzrastać przesadzone leszczyny. W pierwszej kolejności pod uwagę brany jest rejon Starego Miasta.

Dwa razy więcej drzew, setki krzewów

Od samego początku zieleń była bardzo ważną częścią projektu rewaloryzacji centrum miasta. Na terenie objętym remontem posadzonych zostanie 85 nowych drzew, a także dużo krzewów.

W miejscu, gdzie obecnie stoją leszczyny, Miasto posadzi dwa szpalery drzew złożone z 30 platanów wschodnich. Gleba zostanie odpowiednio przygotowana, by rośliny miały lepsze warunki, niż obecnie mają leszczyny.

Dodatkowo po północnej stronie ulicy zaproponowano dosadzenie trzech sztuk platana klonolistnego do istniejącego ciągu drzew.

Przy pl. Wolności przybędzie w sumie 30 drzew - przewidziane są tam dwa szpalery złożone z klonów polnych. Obecnie na tej części ulicy jest niewiele zieleni, po jednej stronie drzew nie ma wcale. Dlatego nowe rośliny znacząco uatrakcyjnią okolicę. Po południowej stronie placu Wolności od strony Al. Marcinkowskiego, planowane jest dosadzenie wiązu szypułkowego, które ma tworzyć symetryczny układ z istniejącym drzewem rosnącym po północnej stronie placu. Nowe drzewa pojawią się na pozbawionych dziś drzew ulicach Kantaka oraz Ratajczaka - po sześć przy każdej z tych ulic.

Co ważne, na ul. 27 Grudnia, podobnie jak na wcześniejszym etapie Programu Centrum, będą zasadzone duże okazy drzew, które w krótkim czasie (2-3 lata) dorównają obecnie tam rosnącym. Wszystkie drzewa po stronie południowej będą rosły w sporych kwaterach niskiej zieleni, co bardzo korzystnie wpłynie na ich rozwój. Komory antykompresyjne - które stosowane są dla poprawienia warunków i przeciwdziałania obecnie występującemu zjawisku zagęszczenia gleby - będą wyłącznie w najtrudniejszych pod tym względem przestrzeniach: np. w pobliżu przystanków tramwajowych.

Pojawi się też więcej niskiej zieleni: Pod drzewami wzdłuż ul. 27 Grudnia przewidziane są pasy, gdzie będą rosły m.in. brunnery, funkie, trzmieliny oraz mieszanka cebul krokusów wiosennych. W skrzyżowaniu ulicy Gwarnej z ulicą 27 Grudnia przewidziano obszar wypełniony matą rozchodnikową wraz z zielenią niską, którą tworzyć mają m.in. irgi, róże, rozplenice japońskie i szałwie. Natomiast przy skrzyżowaniu ul. Gwarnej ze Św. Marcinem zaprojektowano pasy zieleni złożonej z róży, rozplenicy japońskiej oraz szałwii omszonej. Naprzeciwko budynku Arkadii, przy skrzyżowaniu ulic Ratajczaka i 27 Grudnia, zaprojektowano wyspę złożoną z czterech sztuk ambrowca balsamicznego i zieleni niskiej.

Celem prowadzonej inwestycji Program Centrum jest - oprócz przebudowy infrastruktury tramwajowej i stworzenia przestrzeni przyjaznej pieszym oraz modernizacji sieci - maksymalizacja zieleni i stworzenie optymalnych warunków dla wzrostu drzew. Dzieje się tak dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii ułatwiających życie roślinom.

AW